BUDI PEKERTI

        
                       BASA LELUNGIDAN

                    (Kata Mutiara)

-	Aja dumeh!
-	Aja gampang precaya amarga gampang diapusi.
-	Aja ndakwa wong sing ora ana!
-	Aja ndeleng sapa kang ngomong nanging delengen lan rungokna apa kang dikandhakake.
-	Aja ngandhakake apa bae kang ora kokngerteni!
-	Aja seneng najad yen ora seneng dicacad.
-	Aku iki sapa, aku iki apa? Kawruhana!
-	Bares, beres.
-	Becik ketitik ala ketara.
-	Becik nacada cacadmu dhewe!
-	Beda kulit beda anggit.
-	Begja-begjaning kang lali, isih begja kang eling lan waspada.
-	Cacade dhewe ora tau katon?
-	Cag-ceg sauger cocog.
-	Calon durung mesthi klakon.
-	Carane sinau iya kudu disinau.
-	Cipta, rasa, karsa, lan daya kudu saeka.
-	Dadia ragi sarta uyahing bebrayan!
-	Darma bektimu apa? Takona marang awakmu dhewe!
-	Den bisa ajur-ajer.
-	Dhalang mangsa kuranga lakon.
-	Dhasare kawruh iku ora pracaya. Dhasare agama: pracaya
-	Dhasare manungsa iku kinodrat becik. Buktine emoh diarani ala.
-	Dhasaring ngaurip iku gotong-royong.
-	Dhasaring tresna: Katresnan.
-	Dipikir, ditandangi, didhadhagi.
-	Duwe sedya becik ora enggal koktindakake padha karo ndeder wiji laraning ati.
-	Gajah mati ninggal gadhing, manungsa mati ninggal aran.
-	Gemi iku becik. Mung gemining wong cethil iku kang ora becik.
-	Gunakna tepa slira!
-	Guru. Digugyu? Ditiru?
-	Ing ngarsa sung tuladha. Ing madya mangun karsa. Tut wuri handayani.
-	Jangkamu jangkahen!
-	Jare njaluk digugu, lha kok goroh?
-	Jeneng tresna kudu wani nglabuhi lara lan sangsara.
-	Jiwa kang saras dumunung ing raga kang waras.
-	Jun iku yen lokak, kocak-kacik.
-	Kabecikan iku tansah ana sanajan tanpa tumindak ala.
-	Kabeh kang lagi wiwit iku angel.
-	Kang wani kang wenang.
-	Kapinteran iku ora ana watese.
-	Kautaman kang kudu kokutamakake!
-	Kawiranganing liyan tambuhana!
-	Kawruhana: Hakmu apa, wajibmu apa!
-	Kekarepan bisa nuwuhake tumindak culika.
-	Lair iku utusaning batin.
-	Lamun manungsa bisa nyirnakake pangangen-angene, bisa dadi dewa.
-	Lembah manah gawe kuncaraning pribadi.
-	Lumrah yen asu gedhe menang kerahe.
-	Luputing liyan. Benere dhewe. Padha nggelani. Kok ora adil?
-	Luwih becik ngapura tinimbang dingapura.
-	Luwih becik weweh tinimbang diwewehi.
-	Luwih beciok mati tinimbang urip nanging jirih.
-	Luwih mbebayani mogol ing panggulawenthah tinimbang mogol ing pasinaon.
-	Mamerake pintermu padha bae mamerake bodhomu. Gemi, setiti, ngati-ati. Kudu diudi!
-	Mangan amrih urip, ora urip amrih mangan.
-	Melik nggendhong lali.
-	Meneng anggere menang.
-	Momor, momot, momong. Mesthi mikolehi.
-	Nandur kabecikan, panen kabecikan.
-	Nangisa sajroning seneng, ngguyua sajroning susah.
-	Nepsu iku abdi kang setya, bendara kang jail.
-	Ngajeni ing liyan ateges ngajeni awakmu dhewe.
-	Ngaya gelis tuwa.
-	Ngelihana wetengmu, waregana atimu.
-	Ngreti manawa ora ngreti. Sinaua!
-	Ngudia amrih ditiru, aja mung tiru-tiru bae.
-	Ngunggulake dhiri bakal diasorake, sapa andhap asor bakal diunggulake.
-	Nirua kang becik!
-	Nistha, madya, utama. Sira kudu bisa mbedakake.
-	Nuruta kang bener!
-	Nyabarake atine dhewe bae ora bisa, mendah nyabarake atining liyan.
-	Nyampurnakake urip klawan sucining ati.
-	Nyata pinter ora kuminter
-	Nyenyelengi. Njagani kang ora kanyana-nyana.
-	Ora bakal ana sing dilalekake, jalaran ora ana sing dipikirake.
-	Pakulinan iku kodrat kang nomer loro.
-	Pasinaon iku ora ana watese.
-	Pinuju bungah elinga susah, pinuju susah elinga bungah!
-	Prakara iku geni umpamane: yen wis mubal, angel panyirepe.
-	Prelu andhap asor, ora prelu ngasorake pribadi.
-	Rai iku pangiloning ati.
-	Rame ing pamrih, sepi ing pamrih. Ayo!
-	Ririh, rereh, ruruh. Raras.
-	Rumangsa pinter tandha yen bodho.
-	Ruwed renteging donya iki jalaran urip ora padha nindakake kabecikan.
-	Sabar, subur.
-	Saben dina umurmu suda sadina.
-	Salagi wong iku isih duwe kanca, ateges isih duwe piguna.
-	Salah, seleh.
-	Sapa gawe bakal nganggo, sapa nandur bakal ngundhuh.
-	Sapa siya-siya marang wektu ateges disiya-siya dening wektu.
-	Senenging ati ndawakake umur.
-	Solah bawamu minangka pratelane awakmu.
-	Sura jayaning kang rat syuh brastha tekaping ulah darmastuti.
-	Suradira jayaningrat lebur dening pangastuti.
-	Tansah ngati-atia!
-	Tansah was-was tandha ora saras.
-	Teka katol raine, lunga katon gegere.
-	Teka katon dhadhane, lunga katon gegere.
-	Theleg-theleg, ati bebeg, pikir puteg. Kudu ditumpleg.
-	Theng. Mantheng. Aja gojag-gajeg!
-	Thothok-thothoka lawang yen njaluk diwengani!
-	Thukna kang mathis!
-	Thukuling katresnan diipuk-ipuk, disirami, didhangir, dirabuk; diopeni kareben wohing ndadi.
-	Tulungana sing pancen butuh pitulungan!
-	Tumanggap becik marang liyan iku becik.
-	Ulat memanis winor ing wicara.
-	Urip lan pati iku siji.
-	Wani miwiti kudu wani mungkasi.
-	Wani urip kudu wani mati
-	Weruh wae dosa apa maneh nglakoni.
-	Witing tresna jalaran saka kulina.
-	Wong bodho dadi pangane wong pinter.
-	Wong cilaka iku suda kasile, nanging ora suda tadhahe.
-	Wong gedhe iku ora rumangsa gedhe.
-	Wong lara ngarep-arep waras. Wong waras apa pangarep-arepmu?
-	Wong pinter iku ora rumangsa pinter.
-	Yen kepeksa nacad, gunakna tembung manis.
-	Yen kepengin mukti kudu wani mati, yen kepengin mulya kudu wani rekasa.
-	Yen nedya sugih kudu wani mlarat.
-	Yen ora kokudi apa bisa dadi?
-	Yen ora ngreti kang ala, ora ngreti kang becik.
-	Yen wis janji kudu kokleksanani.                                                                                cpt-purba